Τετάρτη 16 Ιανουαρίου 2008

Μάκης:ο τηλεοπτικός ήρωας

γράφει ο Θύμιος Παπανικολάου
Σήμερα που τα πάντα έχουν υποκατασταθεί από την τηλεοπτική εικόνα και από το θεατρικό τελετουργικό του εμπορευματοποιημένου λόγου του θεάματος, δεν θα μπορούσε παρά να αλλάξει μορφή και ο λαϊκός ήρωας: να γίνει κι αυτός τηλεοπτικός. Εξάλλου, όταν συστατικό στοιχείο του θεάματος είναι ο άνθρωπος-εμπόρευμα, ο πολιτικός-εμπόρευμα, το «είδωλο»- εμπόρευμα (δηλαδή η εμπορευματική τους αξία και όχι η αξία χρήσης τους), δεν θα μπορούσε να είναι ο λαϊκός ήρωας παρά εμπόρευμα. Ένας λοιπόν σύγχρονος Μοντεχρίστος δεν θα μπορούσε παρά να είναι ένας τηλεοπτικός σταρ, μια μυθοποιημένη τηλεοπτική κατασκευή. Η ιδεολογία του τηλεοπτικού ήρωα δεν διαφέρει από αυτή του κλασικού: είναι η ιδεολογία της παρηγορητικής κατήχησης, της πνευματικής ύπνωσης και πολιτικής αδράνειας. Η διαφορά βρίσκεται στο χρωματισμό. Σήμερα αποτυπώνονται πιο ακραία, πιο ολοκληρωτικά τα στοιχεία αυτής της ιδεολογίας.
Ο Μάκης Τριανταφυλλόπουλος είναι μια τέτοια μυθοποιημένη κατασκευή. Λειτουργεί τηλεοπτικά στα πρότυπα των λαϊκών ηρώων. Εμφανίζεται σαν εκδικητής της κοινωνικής διαφθοράς και αδικίας, ενισχύει την εξουσία του και την επενδύει με το ηθικό ένδυμα της αποστολής. Φυσικά όλα αυτά τα υποτάσσει, με το αζημίωτο, στην εμπορευματική λογική της πώλησης, δηλαδή της ακροαματικότητας. Πρέπει να πωλήσει το προϊόν… Ο ίδιος ο Μάκης και το τηλεοπτικό του θέαμα εξυπηρετούν το σύστημα, προϊόν του οποίου είναι και το οποίο θέλει δήθεν να κτυπήσει. Ο Τριανταφυλλόπουλος όχι μόνο δεν αναιρεί το σύστημα, αλλά λειτουργεί σαν κοιλάδα των δακρύων και των ανθρώπινων πόνων. Λειτουργεί σαν παρηγορητικό κατευναστικό της λαϊκής δυστυχίας και οργής, σαν εκτονωτική ασφαλιστική δικλίδα του συστήματος.
Η δημοσιογραφική του πράξη δεν συνειδητοποιεί τους πολίτες, δεν προτείνει την κινητοποίηση της λαϊκής αυτενέργειας, δεν προτείνει δηλαδή απελευθερωτικές και πραγματικά δημοκρατικές πρακτικές. Αυτό που προτείνεται είναι: η παθητικότητα και η μοιρολατρική αποδοχή του υπάρχοντος και η ψευδαίσθηση ότι μια καλή εξουσία σαν τη δική του θα διορθώσει τα πράγματα. Η ιδεολογική του πρόταση συνοψίζεται σε τούτο: «Περιμένετε την εξουσία του καλού, η οποία θα σας σώσει και θα καθαρίσει την κοινωνία από τις βρομιές της». Να γιατί η ιδεολογία του λαϊκού ήρωα αναιρεί και αυτή τον άνθρωπο, όπως κάθε εξουσία. Καμιά εξουσία δεν εμπιστεύεται τον άνθρωπο και τη λαϊκή ενέργεια.
Ο εισαγγελικός, ηθικολογικός και αφοριστικός λόγος του Μάκη είναι ο λόγος της εξουσίας στην πιο διαστροφική της μορφή: το φασισμό. Όλοι οι δικτάτορες στην ιστορία αυτοπροβλήθηκαν σαν «οδηγοί», «σωτήρες» και «τιμωροί» της διαφθοράς και αποκαλούσαν αυτούς που ήθελαν να εξοντώσουν «διεφθαρμένους» και «άρρωστα κύτταρα» της κοινωνίας… Οι ίδιες οι τηλεοπτικές εκπομπές του Τριανταφυλλόπουλου δεν παρεκκλίνουν από τα πρότυπα των αχαλίνωτων διαστροφών της εμπορευματοποίησης: της ακροαματικότητας και του θεάματος. Δηλαδή όχι μόνο δεν αναιρούν την ισοπεδωτική λογική του καταναλωτικού θεάματος, αλλά αποτελούν την υπερτονισμένη έκφραση αυτού του θεάματος. Οι εκπομπές του, συνεπώς, ως ιδεολογική λειτουργία φετιχοποιούν τα άτομα και εμφανίζουν την κοινωνική σήψη και διαφθορά ως έργο ατομικό. Αποκρύπτουν δηλαδή, όπως το σύνολο του τηλεοπτικού θεάματος, το εξής ουσιαστικό: ότι τα πρωτοφανή σκάνδαλα, η ανηθικότητα, η διαφθορά, η χυδαιότητα, η πολιτική αθλιότητα και διαστροφή δεν είναι έργο ατομικό αλλά κοινωνικό.
Στα πρόσωπα καταγράφονται τα εξωτερικά συμπτώματα της νόσου. Ο Μάκης Τριανταφυλλόπουλος, λοιπόν, αυτός ο τηλεοπτικός Μοντεχρίστος (αν και σήμερα έχει ξεθωριάζει το ηρωικό του είδωλο, τον έχουν πλέον πάρει χαμπάρι), όχι μόνο δεν αναιρεί, όχι μόνο δεν αναδεικνύει, αλλά αντίθετα υπερτονίζει την ύπουλη λογική του τηλεοπτικού θεάματος, μια λογική που αλλοτριώνει τον άνθρωπο από τις βαθύτερες σκέψεις του και τα αισθήματά του, που τον κρατάει σε αδράνεια και λειτουργεί υπνωτικά. Μια λογική που δολοφονεί ανελέητα τη σκέψη.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Διοξίδιο της παραπληροφόρησης, της φύσης, της πολιτικής, της κακομοιριάς, της open democracy, της μπλογκόσφαιρας, της διαφθοράς, της διαπλοκής, του μπουγαδοκόφινου, της σάτιρας και κάθε βαρονίας.